Polski pracownicy w Norwegii codziennie borykają się z poważnymi problemami z instytucji NAV. Może to wynikać z różnych powodów, problemów językowych i nieporozumień, braku dokumentacji oraz trudnych kwestie prawnych, w których NAV błędnie interpretuje obowiązujące przepisy. Coraz więcej osób dostaje odrzucone wnioski o zasiłek dla bezrobotnych - dagpenger, zasiłek chorobowy - sykepenger, rehabilitacyjny – AAP, renty – uføretrygd itd.
Krok 1 – Wniosek do NAVu - Søknad
Przy złożeniu wniosku o jakikolwiek zasiłek do NAVu jest bardzo ważne, zeby wniosek – søknad - został poprawnie wypełniony, oraz absolutnie wszystki wymagane dokumenty zostały dołączone do wniosku. Odpowiedzialność za przesłania dokumentów ma osoba, która wnioskuje o ten czy inny zasiłek. NAV często wysyła listy z prośba o dosłaniu konkretnych dokumentów. Jeśli nie możesz zdobyć tego czy innego dokumentu, możesz napisać do NAVu i wytłumaczyć sytuacje. Na przykład, jeśli nie posiadasz dokumentu „Wypowiedzenie – oppsigelse”, bo pracodawca zwolnił Ciebie przez SMSa, to możesz dosłać screen tego SMSa do NAVu i krotko opisać w jaki sposób został stosunek pracy rozwiązany. Pamiętaj, że zawsze możesz dosłać dokumenty do wniosku, który nie zostali wysłane razem z wnioskiem.
NAV ma obowiązek przetłumaczyć dokumenty w języku obcym, na przykład zaświadczenie lekarskie od polskiego lekarza w sprawie zwoolnienia chorobowego.
Krok 2 – Decyzja NAV - vedtak
NAV ma obowiązek wystawić decyzje po otrzymaniu wniosku „Søknad”. To może być:
a) Pozytywna decyzja - „innvilget”. Sprawdź okres, na który jest przyznany zasiłek i wysokość zasiłku. Bardzo często NAV zaniża kwoty, ogranicza zasiłek na krótszy okres niż na przykład zwolnienie chorobowe.
b) Negatywna decyzja – odmowa – „avslag”, „avslått”.
c) Brak decyzji (w takiej sytuacji można napisać Serviceklage przez stronę z logowaniem na Twój NAV – DittNAV- skargę na serviceNAVu).
Krok 3 – Odwołanie od decyzji NAV do instancji odwoławczej – Klage
W przypadku pozytywnej decyzji z niepoprawna kwota, okresem lub odmownej decyzji jest możliwość odwołania do drugiej instancji do NAVKlageinstans.
Termin odwołania jest 6 tygodni i liczy się od dnia otrzymania decyzji. Termin jest bardzo ważny i NAV nie ma obowiązku rozpatrzyć odwołanie, jeśli odwołanie zostało wysłane po terminie. Oprócz tego osoba nie ma prawa do darmowej pomocy prawnaej, jeśli nie zwróci się do adwokata w terminie 6 tygodni.
Darmowa pomoc prawna w sprawach odwolania
Osoby które potrzebują pomoc prawną w odwołaniu decyzji z NAV maja prawo do pomocy darmowej jeśli dochód obecny jest poniżej 20.500 kr brutto miesięcznie dla osób samotnych oraz 30.750 kr na rodzinę dla osób zamężnych. Saldo na koncie rodziny oraz inny majątek ( oproc mieszkania) nie może być większe niż 100.000 nok.
Jeśli dostałeś odmowę zasiłku i nie masz żadnego innego dochodu, to należy Ci pomoc prawna darmowa, nawet jeśli wcześniej miałeś wysoki dochód. Adwokaci Kancelarii prawnej dla Polaków w Norwegii Bulut & Co są specjalistami w sprawach NAVu oraz Trygderetten. Możesz skontaktować się przez mejl Post@bulutco.no lub tel. 46 23 26 26 w języku polskim.
Warunkiem uzyskania bezpłatnej pomocy prawnej jest przesłanie wymaganych dokumentów dotyczących dochodów. Czas spędzony w sprawie nie jest nieograniczony i obejmuje niezbędną pracę, w tym napisanie odwołania wraz z dokumentacją, przesłanie do NAVu, kopię do klienta i poinformowanie o decyzji z NAVu.
Standardowa procedura w sprawach odwołań jest taka, ze odwołanie zostaje wysłane do oddziału NAVu, który wystawił decyzje w sprawie. Ten oddział ma obowiązek przeanalizować odwołanie i ma możliwość zmienić decyzje na korzyść osoby wnioskującej. Jeśli ten oddział jednak nadal podtrzymuje swoją wcześniejszą decyzję, to sprawa zostaje przesłana do instancji odwoławczej – klage til NAV Klageinstans. Ta instancja rozpatrzy sprawę i wysławi swoją decyzję. W międzyczasie NAV może wysyłać standardowe listy do adwokatow z informację o czasie rozpoznania odwołania lub potwierdzeniem otrzymania odwołania i t.d. Taki listy są standardowe i rzadko mają jakieś znaczenie dla sprawy. Czas rozpoznania tych spraw niestety wynosi 6-8 miesiąców w 2021 roku.
NAV Klageinstans ma obowiązek wydac decyzje po otrzymaniu sprawy odwołania „Klagesak”. To może by:
a) Pozytywna decyzja - „omgjort/innvilget”.
b) Negatywna decyzja – odmowa – „opprettholder”, „enige i vedtaket”.
c) Brak decyzji (w takiej sytuacji można napisać Serviceklage przez stronę z logowaniem na Twój NAV – Ditt NAV- skargę na service NAV Klageinstans)
Krok 4 – Apelacja do Sądu Ubezpieczeń Społecznych – Anke til Trygderetten
W przypadku pozytywnej decyzii z niepoprawna kwota, okresem zasiłku lub odmownej decyzji jest mozliwoszc zlozenia apelacii do trzeciej instancii systemu ubiezpieczen spolecznych – Trygderetten.
Termin złożenia apelacji wynosi 6 tygodni i liczy się od dnia otrzymania decyzji. Warunki do darmowej pomocy prawnej są takie same, jak i w sprawach odwołań (krok 3).
Standardowa procedura w sprawach apelacji do Trygderetten jest taka: apelacja zostaje wysłana do oddziału NAV Klageinstans, który wystawił decyzje w sprawie. Ten oddział ma obowiązek przeanalizować apelację i ma możliwość zmienić decyzje na korzyść osoby wnioskującej. Jeśli ten oddział jednak nadal podtrzymuje swoja wcześniejszą decyzję, to sprawa zostaje przesłana do Sądu Ubezpieczeń Społecznych –Trygderetten. Sąd rozpatrzy sprawę wyłącznie pisemnie i wyda swoje postanowienie - kjennelse. W międzyczasie NAV Klageinstans oraz Trygderetten może wysyłać standardowe listy do adwokatów z informacją o czasie rozpoznania apelacji lub potwierdzenie otrzymania apelacji itd. Taki listy są standardowe i rzadko mają jakieś znaczenie dla sprawy. Czas rozpatrzenia spraw apelacji do Trygderetten niestety wynosi 12-18 miesięcy w 2021 roku.
Trygderetten ma obowiązek wystawić postanowienie po otrzymaniu sprawy apelacji „ankesak”. To może być:
a) Pozyywna decyzja.
b) Negatywna decyzja.
Krok 5 – Apelacja do Sądu Apelacyjnego – Anke til lagmannsrett
W przypadku negatywnej decyzji istnieje możliwość odwołania do Sądu Apelacyjnego.
Termin złożenia apelacji wynosi 6 miesięcy i liczy się od dnia otrzymania postanowienia. Sprawy Sądu Apelacyjnego niestety nie kwalifikują się do darmowej pomocy prawnej według prawa i osoba muszę pokrywać koszty adwokata. Koszty są w ramach od 50 do 100 tys. koron zależnie od ilości dokumentów i czasu spędzanego w sadzie. Sąd Apelacyjny rozpoznaje te sprawy na rozprawie głównej i bardzo rzadko w formie wyłącznie pisemnej bez rozprawy. Jeśli uda się wygrać, to koszty adwokata często są zwracone przez NAV.
Krok 5 – Apelacja do Sądu Najwyższego – Anke til Høyesterett
W przypadku przegrania sprawy przeciwko NAVu w sadzie apelacyjnym jest możliwość odwołania do Sądu Najwyższego. Niestety według prawa Sąd Najwyższy nie ma obowiązku rozpatrzyc apelacje i może odrzucić sprawę bez uzasadnienia. Sad Najwyższy rozpoznaje tylko te sprawy, który mają znaczenie dla wielu innych spraw i potrzebują wyjaśnienia prawnego. Walka w sprawach przeciwko NAV nie jest łatwa. Niektóre sprawy mogą trwac 2-4 lata. Niektóre zostają rozwiązane za 2-3 miesięcy.
Życzę powodzenia i cierpliwości dla każdego, kto spotkał się z problemem w sprawie NAVu.